System ekspercki (funkcjonują też nazwy system ekspertowy, system z bazą wiedzy) jest to program, lub zestaw programów komputerowych wspomagający korzystanie z wiedzy i ułatwiający podejmowanie decyzji. Systemy ekspertowe mogą wspomagać bądź zastępować ludzkich ekspertów w danej dziedzinie, mogą dostarczać rad, zaleceń i diagnoz dotyczących problemów tej dziedziny.
Przykładowe obszary zastosowań systemów ekspertowych[]
- diagnozowanie chorób
- poszukiwanie złóż minerałów
- identyfikacja struktur molekularnych
- udzielanie porad prawniczych
- diagnoza problemu (np. nieprawidłowego działania urządzenia)
- dokonywanie wycen i kalkulacji kosztów naprawy pojazdów przez firmy ubezpieczeniowe
Znane systemy ekspertowe[]
- Dendral
- Prospector
- Mycin
Szkielety systemów ekspertowych[]
Klasycznym językiem używanym przy tworzeniu systemów eksperckich jest Prolog. Obecnie zamiast tworzyć je od podstaw, używa się gotowych szkieletów systemów ekspertowych (ang. expert system shell). Szkielet taki to właściwie gotowy system ekspertowy pozbawiony wiedzy.
Najpopularniejsze, dostępne bezpłatnie szkielety systemów ekspertowych to:
W Polsce w ramach pakietu SPHINX rozwijany jest PC-Shell.
Budowa systemu ekspertowego[]
Większość systemów ekspertowych jest zbudowana według następującego schematu:
Składniki systemu ekspertowego to:
- Szkielet systemu składający się z
- Interfejsu użytkownika. Użytkownik korzysta z systemu komunikując się z nim za pomocą interfejsu użytkownika. Sprowadza się to najczęściej do zadawania pytań, udzielania informacji systemowi, oraz odbierania od systemu odpowiedzi i wyjaśnień.
- Edytora bazy wiedzy. Dzięki wbudowanemu edytorowi możliwa jest modyfikacja wiedzy zawartej w systemie, co pozwala na rozbudowę systemu.
- Mechanizmu wnioskowania. Jest to najważniejszy składnik systemu ekspertowego, jego zadaniem jest wyciąganie wniosków z przesłanek i pytań wprowadzanych przez użytkownika i generowanie odpowiedzi.
- Mechanizmu wyjaśniającego. Mechanizm ten umożliwia wyjaśnienie na życzenie użytkownika dlaczego system udzielił takiej, a nie innej odpowiedzi, albo dlaczego system zadał użytkownikowi określone pytanie.
- Baza wiedzy. Jest to drugi pod względem ważności składnik systemu. W bazie wiedzy zawarta jest wyekstrachowana od ludzkich ekspertów wiedza dotycząca określonej dziedziny. Wiedza ta zwykle zapisana jest za pomocą wybranego sposobu reprezentacji wiedzy, na przykład za pomocą reguł lub ram.
- Baza danych zmiennych. Jest to pomocnicza baza danych w której przechowywane są wnioski uzyskane przez system podczas jego działania. Baza ta umożliwia odtworzenie sposobu wnioskowania systemu i przedstawienie go użytkownikowi za pomocą mechanizmu wyjaśniającego.
Ekstrakcją wiedzy od ekspertów zajmują się na ogół inżynierowie wiedzy. Jest to zwykle długi i żmudny proces, ponieważ wiedza stosowana przez ludzkich ekspertów jest zwykle wiedzą praktyczną i intuicyjną.
Źródła informacji[]
http://www.ii.uj.edu.pl/~lachwa/si2006/3ekspertowe1.pps - bardzo ciekawy pokaz slajdów (wraz z klasyfikacją systemów ekspertowych!)
http://web.archive.org/web/20061107170014/http://esi.taoo.boo.pl/izaasia_20050130.pdf
http://web.archive.org/web/20061009213622/http://esi.taoo.boo.pl/01_lpasula_20050128.doc